Kolejne – drugie Seminarium „Technologie AI na rynku transportowym” odbyło się 29 maja 2025 roku, podobnie jak pierwsze, w sali konferencyjnej „Kotłownia” na Campusie Politechniki Krakowskiej przy ul. Warszawskiej 24 w Krakowie. Organizatorzy Seminarium to: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji RP Oddział w Krakowie, Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe, Politechnika Krakowska im Tadeusz Kościuszki, Małopolska Okręgowa Izba Inżynierów Budownictwa w Krakowie. Patronat honorowy objęli: prof. dr hab. inż. Andrzej Szarata – Rektor Politechniki Krakowskiej, Robert Pękal – Pełnomocnik Dyrektora Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN ds. Poznańskiego Centrum Superkomputerowo oraz dr hab. inż. Maciej Sułowicz, prof. PK – Dziekan Wydziału Inżynierii Elektrycznej i Komputerowej Politechniki Krakowskiej.

W Seminarium wzięło udział 117 osób reprezentujących 50 firm i instytucji, przedstawiciele jednostek naukowych z całej Polski, przedstawiciele biznesu, w tym partnerzy seminarium – firmy: IBM, Google, Dell, Arrow oraz reprezentanci świata mediów, którzy objęli patronat medialny: Sektor Kolejowy, Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne oraz Portal Inżynieryjny NBI. Uczestnikami byli także pracownicy wielu firm z branż transportowych, w tym liczne grono reprezentujące polskie koleje.

Gości i uczestników seminarium powitała Józefa Majerczak – Przewodnicząca Komitetu Organizacyjnego Seminarium i Prezes Oddziału Krakowskiego SITK RP oraz Jacek Baldy – Wiceprzewodniczący Komitetu Organizacyjnego Seminarium i Ekspert w dziedzinie AI – z Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego.

Po przywitaniu uczestników przez organizatorów, głos zabrali zaproszeni goście. Jako pierwszy wystąpił profesor Tomasz Kapecki – Prorektor ds. ogólnych Politechniki Krakowskiej, który wyraził wielkie zadowolenie z faktu, iż Politechnika Krakowska jest gospodarzem tak interesującego wydarzenia. Z uczestnikami przywitał się także profesor Maciej Sułowicz – Dziekan Wydziału Inżynierii Elektrycznej i Komputerowej Politechniki Krakowskiej, który objął Patronat Honorowy nad naszym wydarzeniem. głos zabrał Robert Pękal – Pełnomocnik Dyrektora Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN ds. Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego, który również objął Patronat Honorowy nad Seminarium. Głos zabrał także Adam Łagoda – przedstawiciel Urzędu Transportu Kolejowego, pełniący funkcję Dyrektora Biura Teleinformatyki. Skoro wydarzenie dotyczyło rynku transportowego, to nie mogło zabraknąć przedstawiciela największej polskiej firmy związanej z infrastrukturą transportową, a więc PKP Polskich Linii Kolejowych S.A, a był nim Maciej Kaczorek – Członek Zarządu – Dyrektor ds. strategii i rozwoju, pełniący również funkcję Przewodniczącego Krajowej Sekcji Kolejowej w SITK RP.

Tuż po otwarciu naszego wydarzenia ponownie głos zabrał Jacek Baldy, który omówił zmiany jakie zaszły w dziedzinie technologii AI w ostatnim roku, a więc od czasu pierwszej edycji seminarium, ze szczególnym uwzględnieniem osiągnięć Polaków w tej dziedzinie. Następnie wprowadzając uczestników w klimat sztucznej inteligencji zaprezentował film o historii polskiego taboru kolejowego. Film wzbudził olbrzymie zainteresowanie, gdyż jak się okazało, w całości został wygenerowany przez algorytmy sztucznej inteligencji, w tym włączając podkład muzyczny.

Podczas seminarium zaprezentowano roboty „chodzące” i jeżdżące”.

Obrady podczas Seminarium prowadził i moderował dyskusję Jacek Baldy. Wygłoszono 12 referatów.

Pierwszą sesję merytoryczną rozpoczęło wystąpienie Marcina Adamskiego, a potem Witolda Taisnera, którzy reprezentowali Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe. Pierwszy autor przedstawił referat pt. „Wykorzystanie AI w procesach produkcji i ocenie jakości linii produkcyjnych”, a drugi „AI w automatyzacji wykrywania uszkodzeń infrastruktury na podstawie obrazów”. Marcin Adamski mówił o praktyce wykorzystania AI w procesach produkcji i ocenie jakości, w szczególności bazując na systemach monitorujących i nadzorujących pracę linii produkcyjnych. Wystąpienie Witolda Taisnera, uzupełniało to, co usłyszeliśmy wcześniej i dotyczyło wykorzystania sztucznej inteligencji, która bazując na obrazach otrzymanych z różnych czujników optycznych, pozwala na automatyzację wykrywania uszkodzeń różnych elementów infrastruktury technicznej, a co za tym idzie, daje możliwość na szybkie wykrywanie potencjalnych zagrożeń i prewencyjne działania zapobiegawcze.

Krzysztof Pietkiewicz (IBM) w referacie pt. „Poprawa efektywność procesów zarządzania infrastrukturą kolejową oraz poprawa jakości obsługi pasażera z wykorzystaniem klasycznej i generatywnej sztucznej inteligencja (AI)” pokazywał jak szerokie są możliwości zastosowania sztucznej inteligencji, od procesów predykcyjnego utrzymania infrastruktury, planowania inwestycji, czy optymalizacji zarządzania ruchem kolejowym poprzez zarządzanie zasobami ludzkimi oraz wykonywanie żmudnych zestawień księgowo-finansowych.

Kolejne dwa referaty: „Własne doświadczenia z rozwoju metod sztucznej inteligencji w ocenie stanu układów napędowych” i „Trendy rozwoju metod sztucznej inteligencji dedykowanych do kontroli stanu układów napędowych na potrzebę komfortu i bezpieczeństwa w transporcie i elektromobilności” zostały przygotowane przez autorów Macieja Sułowicza i Jakuba Zielonkę z Politechniki Krakowskiej. Autorzy tych referatów pokazywali rozwój metod diagnostyki maszyn elektrycznych od sieci heurystycznych do  neuronowych o uczeniu głębokim, wykorzystujących algorytmy sztucznej inteligencji. Omówiono przykłady konkretnych zastosowań w praktyce.

Ostatni referat przed przerwą wygłosił Marcin Bawor z Google nt.: „Ewolucja czy rewolucja – kilka słów o tym w jaki sposób AI napędza transformacje transportu”. Autor pokazywał jak cenne (wymierne w kwotach) i niezaprzeczalne są korzyści z wdrażania metod AI w najróżniejszych zastosowaniach w transporcie kolejowym: od eliminacji awarii infrastruktury kolejowej i środków transportu, optymalizację przewozów (w tym konstruowanie rozkładów jazdy) poprzez obsługę klientów i przewidywanie wpływu zjawisk atmosferycznych (wegetacja roślin, klimat i zmiany pogodowe) na infrastrukturę i prowadzenie ruchu kolejowego.

Po przerwie Paweł Skrzyński w imieniu zespołu autorów z AGH (Paweł Skrzyński, Piotr Szwed i Jarosław Wąs) przedstawił referat „Jak narzędzia AI wspierają usługi carsharing na przykładzie Traficar”, w którym pokazywał jak w zakresie tworzenia platformy informatycznej, a także wspólnych projektów naukowych z AGH, można tworzyć narzędzia AI pozwalające sprawnie obsługiwać system rezerwacji pojazdów w dowolnym miejscu, a z drugiej strony pomagające zwiększyć dostępność usług car-sharingu (dla klienta), efektywność dla operatora (koszty parkingowe i serwisowanie).

Następnie Dariusz Broda z firmy Dell zaprezentował referat nt. „AI, energetyka i kolej – czy da się z tego upiec ciasto bez zakalca?”. W prezentacji omówił możliwości sztucznej inteligencji w kontekście optymalizacji energii w ekosystemie kolejowym. Przedstawił zróżnicowane problemy związane z wdrażaniem projektów w praktyce kolejowej.

Dariusz Czerwiński z Politechniki Lubelskiej omówił „Zastosowania sztucznej inteligencji w przemyśle w obszarze technologii wrażliwych na ciągłość zasilania”. Autor przedstawił konkretne projekty (wdrożone w firmie logistycznej w Turcji oraz zakładach produkcyjnych Lubella i Tymbark) związane z optymalizacją procesów produkcyjnych, zwłaszcza w obszarach wrażliwych na ciągłość zasilania, służące poprawie niezawodności systemów, ale także przyczyniające się do zrównoważonego rozwoju przemysłu.

Bartosz Belter (Poznańskie Centrum Superkomputerowo–Sieciowe) „Światłowody jako pasywne ensory i jak możemy wykorzystać technologię Distributed Acoustic Sensing (DAS)”. Autor pokazał jak zastosowanie istniejącej infrastruktury światłowodowej jako sensorów przy wykorzystaniu technologii Distributed Acoustic Sensing (DAS) otwiera nowe możliwości w zakresie monitorowania bezpieczeństwa w otoczeniu kabla światłowodowego. DAS oferuje monitoring w czasie rzeczywistym, a w połączeniu z algorytmami sztucznej inteligencji pozwala na wykrywanie różnych zdarzeń – ruchu obiektów, nieautoryzowanego dostępu, czy próby ingerencji w infrastrukturę.

Tomasz Parkoła (Poznańskie Centrum Superkomputerowo–Sieciowe) „ChatBOT jako pomocnik w obsłudze systemów informatycznych”. Autor wskazywał, że ChatBOTy mogą w trybie naturalnej dla użytkownika komunikacji wspierać jego działania w codziennej pracy. Rozwiązania te bazują na bezpiecznej i dostępnej w ramach prywatnej chmury technologii, pozwalają zatem zachować pełną kontrolę nad danymi, a tym samym zapewnić zgodność z wewnętrznymi politykami bezpieczeństwa.

Ostatni referat pt. „Autonomiczny system monitorowania trakcji kolejowej z wykorzystaniem sztucznej inteligencji” został przygotowany przez Konrada Sosnowicza z Politechniki Warszawskiej. Autor przedstawił zastosowanie systemów bezzałogowych (dronów) i narzędzi sztucznej inteligencji do wsparcia procesów dotyczących inwentaryzacji trakcji kolejowej (w wyniku których tworzony jest raport z informacjami o aktualnych uszkodzeniach elementów trakcji lub potencjalnych zdarzeniach, które mogą się wydarzyć).

Po każdym referacie odbywała się ożywiona dyskusja i wymiana poglądów na temat zastosowań i możliwości szybkiego wykorzystania w praktyce rozwiązań AI i bezpieczeństwa.

Po kolejnej przewie został zorganizowany panel dyskusyjny na temat „Kierunki rozwoju nowych technologii AI kluczowych producentów dla rynku transportu szynowego – szanse i wyzwania”. Moderatorem był Jacek Blady. Uczestnikami panelu byli: Marek Pawlik (Zastępca Dyrektora Instytutu Kolejnictwa), Krzysztof Pietkiewicz – Data & AI Sales w IBM, Dariusz Broda (Project Manager w Dell), Przemysław Kornatowski (Kierownik zespołu ds. BSP w Instytucie Badawczym IDEAS) i Robert Pękal (Pełnomocnik Dyrektora Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN ds. Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego). Uczestnicy panelu (Robert Pękal) podkreślali znaczenie: rozbudowy nowoczesnych centrów informatycznych w Polsce i wielkie wyzwania związane z zabezpieczeniem mocy energetycznych dla tych systemów, konieczność zmian ok. 70 aktów prawnych pod kątem zastosowania AI (Marek Pawlik), elastyczności podejścia, odwagi i determinacji oraz tolerancji na błędy (Krzysztof Pietkiewicz) podczas wdrażania projektów, w których wykorzystywana jest AI. Wiele uwagi skupiono na problemach bezpieczeństwa systemów informatycznych wykorzystywanych w małych i dużych firmach (Robert Pękal), istniejących zabezpieczeniach i możliwościach zabezpieczeń (Przemysław Kornatowski), płaszczyznach zastosowań na kolei (Marek Pawlik), zagrożeniu karami wynikającymi z AI Act (Dariusz Broda), trzeba pamiętać również AI naśladuje człowieka i też jest omylna (Krzysztof Pietkiewicz), może podpowiadać rozwiązania, ale to człowiek podejmuje ostateczne decyzje. Jacek Blady podsumował panel zwracając uwagę, że AI stwarza duże i ciągle rosnące możliwości w praktyce gospodarczej i w kolejnictwie, jednak wymaga kontroli.

W części otwartej dyskusji, na zakończenie seminarium, uczestnicy zwracali uwagę na kwestie etyczne zastosowania AI (budowa modeli w oparciu o AI to korzystanie z danych dostępnych nie nalężących do autora, czyli to nie jest w pełni jego dzieło) oraz powszechnie już znane błędne decyzje podejmowane na podstawie rozwiązań sugerowanych przez AI. Jednak na koniec podsumowano, że życie tworzy wiele okazji, gdzie można i należy proponować rozwiązania z wykorzystaniem AI.

Zdania i opinie uczestników Seminarium nie zawsze były zgodne, przede wszystkim w zakresie praktycznych zastosowań tych innowacyjnych, ale też związanych z dużym ryzykiem, rozwiązań w dużych przedsiębiorstwach (prywatnych, samorządowych czy państwowych). Obawy budziły szczególnie kwestie odpowiedzialności za proponowane przez AI błędne rozwiązania.

W jednym uczestnicy Seminarium byli całkowicie zgodni: że spotkania takie jak to Seminarium trzeba kontynuować i rozwijać wymianę doświadczeń oraz szukać odpowiedzi na trudne problemy jak zagadnienia etyczne i nowe wyzwania stawiane przez rozwój technologii informatycznych, sztucznej inteligencji i rosnące zapotrzebowanie ze strony różnych gałęzi transportu, gospodarki i administracji Polski.

Zamykając obrady seminarium pani Prezes Józefa Majerczak serdecznie podziękowała prelegentom i uczestnikom Seminarium za udział w Seminarium, wymianę doświadczeń, zacieśnienie kontaktów personalnych podczas przerw i gorące dyskusje podczas obrad. Podobnie jak w roku poprzednim złożyła również obietnicę stworzenia forum do dyskusji podczas kolejnego Seminarium „Technologie AI na rynku transportowym” i podczas innych konferencji organizowanych przez Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji RP Oddział w Krakowie.

Sprawozdanie opracowali: Sergiusz Lisowski, Zofia Bryniarska

Zdjęcia Jan Zych

12►